Çip kıtlığı: salgın sırasında akıllı telefonlar ve elektronik ürünlere yönelik talebin beklenmedik şekilde artmasıyla benzeri görülmemiş bir küresel arz şokuna neden olan bir durumdur. Çipler, bilgisayarlardan otomobile günümüz modern cihazlarının en önemli ve en pahalı bileşenidir. Çiplerin yıllar geçtikçe daha karmaşık hale gelen tasarımları, üretimini zorlaştırırken, sağlık için giyilebilir elektronikten araç içi elektronik sistemlere kadar teknolojinin her alanında büyük öneme sahip olmuştur.
Çip kıtlığı özellikle otomotiv sektörünü etkilemiştir:
Dünya çevresindeki otomotiv üreticilerinin son aylarda yaşadığı en ciddi sorun mikro çip kıtlığıdır. Çin Otomobil Satıcıları Birliği çip kıtlığının genel otomobil üretimini etkilediğini ve Çin’deki satışları da düşürmeye devam edeceğini beklediklerini açıklamıştır1. Ayrıca bazı markaların bazı modellerinin arzının talebi karşılayamayacağı da belirtilmiştir21. Volkswagen Çin CEO’su Stephan Woellenstein, çip üretimiyle alakalı haftadan haftaya ve hatta aydan aya ne kadar üretim kaybedileceğini ölçmenin zor olduğunu belirtmiştir2. Nissan, Ford ve Çinli Nio’nun da aralarında bulunduğu bazı markalar çip kıtlığı sebebiyle üretimlerine ara verdiklerini açıklamışlardır.
Çip kıtlığının sona ermesi için uzmanlar farklı tahminlerde bulunmaktadır. Dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC, yaşanan sorunun bu yıl çözülemeyeceğini iyimser şekilde bakılırsa gelecek yılın ortalarında çözüleceğini ön görmektedir. Çin Otomotiv Üreticileri Derneği yöneticisi Li Shaohua ise çip krizinin otomobil üretimini yılın ilk iki ayında yüzde 5 ile 8 oranında etkilediğini ve bu durumun yılın üçüncü çeyreğinden itibaren hafifleyeceğini belirtmiştir.
Çip kıtlığının küresel ekonomiye olan etkisi henüz tam olarak bilinmemektedir ancak bazı analistler bunun milyarlarca dolarlık bir kayba yol açabileceğini tahmin etmektedir3. Ayrıca çipler, uluslararası rekabet unsurlarından biri haline gelmiştir ve bazı ülkeler bu alanda yeni hamleler yapmaya hazırlandıklarını duyurmuşlardır3. Örneğin Türkiye Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanlığı tarafından haziran ayında başlatılacak olan “Yerli Mikroçip Üretimi Projesi” ile Türkiye’nin mikroçiplerde dışa bağımlılığı azaltması hedeflenmektedir.
Çip kıtlığının nedenleri:
çok çeşitlidir. Bazı kaynaklara göre, çip kıtlığının nedenleri şunlardır:
COVID-19 salgını sırasında evden çalışma, eğitim ve eğlence faaliyetlerinin artmasıyla bilgisayarlar, akıllı cihazlar, tablet ve oyun konsollarına olan talebin artması.
Çip üretiminin zorlaşması ve maliyetinin yükselmesiyle çip tedarikçilerinin kapasite sınırlarına ulaşması.
ABD hükümetinin Çinli teknoloji şirketleri Huawei ve ZTE’ye yönelik ticari yaptırımları nedeniyle bu şirketlerin büyük miktarda çip stoklaması.
Otomotiv sektörünün salgın önlemleri nedeniyle üretimi durdurması ve daha sonra beklenenden hızlı bir şekilde üretime geri dönmesiyle çip talebinde ani bir artış yaşanması.
Telekomünikasyon sektörünün 5G ve geniş bant altyapısı yatırımlarının artmasıyla yüksek performanslı çiplere olan talebin artması.
Bu nedenlerden dolayı, küresel çip arzında ciddi bir darboğaz yaşanmaktadır. Bu da pek çok sektörü olumsuz etkilemektedir.
Çip kıtlığı hangi sektörleri daha çok etkiliyor?
Çip kıtlığı en çok otomotiv sektörünü etkiliyor. Dünyanın en büyük araç üreticilerinden biri olan ABD de çip krizinden etkilendi ve bazı fabrikalarını üretime ara vermek zorunda kaldı. Çip krizi nedeniyle Türkiye’de de Oyak Renault, Tofaş ve Ford Otomotiv gibi firmalar üretimlerini durdurdu veya yavaşlattı. Otomotiv sektörü dışında tüketici elektroniği, ev aletleri ve telekomünikasyon sektörleri de çip kıtlığından olumsuz etkilenen diğer alanlar olarak gösteriliyor. Bu sektörlerde de çiplere olan talep artarken, fiyatlar da yükseliyor.
Çip kıtlığının çözülmesi için kesin bir tarih vermek zor. Çünkü çip kıtlığı pek çok faktöre bağlı olarak değişebiliyor. Ancak bazı kaynaklara göre, çip kıtlığının çözülmesi için şu adımlar atılabilir:
Yorumlar (1)